Hà Nội tăng tốc hoàn thành mục tiêu nước sạch nông thôn

Đến nay, Hà Nội đã đạt tỷ lệ 98% hộ dân nông thôn được tiếp cận nước sạch tập trung. Đây là bước tiến lớn so với mức 80% đầu năm 2021, phản ánh nỗ lực rất lớn của hệ thống chính quyền và doanh nghiệp cấp nước.

Tuy nhiên, việc cấp nước sạch cho 20 xã còn lại, chủ yếu ở khu vực cuối nguồn, vẫn là “điểm nghẽn” cần tháo gỡ để hoàn thành mục tiêu 100% hộ dân nông thôn được tiếp cận nước sạch tập trung vào cuối năm 2025.

Vẫn còn “điểm nghẽn”

Trong giai đoạn 2021-2025, Hà Nội đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao năng lực sản xuất và phân phối nước sạch. Công suất thiết kế của toàn hệ thống tăng từ 1,52 triệu m³/ngày đêm vào năm 2021 lên khoảng 1,9 triệu m³/ngày đêm năm 2025.

Việc tăng năng lực này đến từ những dự án lớn, như: Nhà máy Nước mặt sông Đà hoàn thành giai đoạn 2, nâng công suất lên 600.000m³/ngày đêm; Nhà máy Nước mặt sông Hồng đang trong giai đoạn chuẩn bị cấp nước thương mại. Năng lực nguồn tăng giúp hệ thống cấp nước vận hành ổn định hơn. Công suất cấp nước thực tế duy trì ở mức 1,3-1,5 triệu m³/ngày đêm, đủ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất, an ninh và phòng cháy, chữa cháy. Nhiều nhà máy, trạm cấp nước được nâng cấp thiết bị, bảo đảm chất lượng nước theo quy chuẩn của Bộ Y tế.

Song song với đó, mạng lưới cấp nước nông thôn được mở rộng đáng kể. Năm 2021, 247/413 xã tại Hà Nội có hệ thống cấp nước tập trung. Đến cuối năm 2025, con số này tăng lên 359/413 xã (106/126 xã sau sắp xếp đơn vị hành chính từ ngày 1-7-2025), tương đương 98% hộ dân nông thôn được tiếp cận nước sạch. Kết quả này phản ánh nỗ lực rất lớn của hệ thống chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp.

Tuy vậy, theo Sở Xây dựng Hà Nội, vẫn còn 20 xã sau sắp xếp đơn vị hành chính chưa hoàn thiện đấu nối nước sạch. Hầu hết các xã này nằm ở cuối nguồn, nên việc vận hành phụ thuộc lớn vào tiến độ dự án nguồn và tuyến ống truyền dẫn. Trong số đó, 15 xã đã đạt tỷ lệ đấu nối 90-95%, nhưng chưa hoàn thiện do áp lực nguồn chưa ổn định. Có 4 xã khác mới đạt 70-85%, vì tuyến ống chính chưa hoàn thiện. Riêng xã Ba Vì hiện vẫn dùng nước tự chảy và cần một dự án riêng từ nguồn vốn ngân sách để bảo đảm nước sạch lâu dài.

Ông Dương Kim Liên (thôn Yên Sơn, xã Ba Vì) cho biết, gia đình hiện vẫn đang sử dụng nước suối dẫn từ trên núi về. Vào mùa khô, nước suối có thời điểm khô hạn nên ảnh hưởng đến sinh hoạt của gia đình. Vì vậy, gia đình mong muốn sớm có nước sạch để bảo đảm vệ sinh và ổn định hơn.

Những tồn tại này xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Một số dự án nguồn và tuyến truyền dẫn chậm tiến độ do vướng mắc mặt bằng hoặc phải điều chỉnh hướng tuyến. Bên cạnh đó, các dự án đều thực hiện theo hình thức xã hội hóa nên tiến độ phụ thuộc lớn vào khả năng triển khai của nhà đầu tư. Ở nhiều xã, thói quen dùng nước tự khai thác như giếng khoan, nước mưa vẫn phổ biến, dẫn đến tỷ lệ đấu nối thấp, dù mạng lưới đã được đầu tư. Một khó khăn khác là một số tuyến ống truyền dẫn hoàn thành nhưng chưa đưa vào khai thác, do dự án nguồn chưa xong, gây gián đoạn điều tiết nước giữa các vùng.

Tập trung gỡ khó cho 20 xã cuối

Để hoàn thành mục tiêu 100% hộ dân nông thôn sử dụng nước sạch trong năm 2025, Hà Nội đang triển khai nhiều giải pháp. Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Thế Công cho biết, thành phố yêu cầu các doanh nghiệp cấp nước khẩn trương hoàn thiện các dự án nguồn đã được giao, nhất là Nhà máy Nước mặt sông Hồng và hệ thống tuyến ống truyền dẫn. Hoàn thiện các tuyến ống khung sẽ giúp ổn định áp lực nước tại các xã cuối nguồn và hỗ trợ các dự án mạng cấp nước địa phương hoàn thành đồng bộ.

Đối với mạng cấp nước tại các xã còn lại, UBND các xã được giao nhiệm vụ rà soát, xử lý vướng mắc về mặt bằng và hỗ trợ đơn vị thi công. Bên cạnh đó, giám sát tiến độ, tạo điều kiện vận chuyển vật tư, hỗ trợ thi công các đoạn tuyến khó sẽ giúp rút ngắn thời gian hoàn thành. Với xã Ba Vì, thành phố yêu cầu địa phương khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để đầu tư hệ thống nước sạch từ ngân sách, phù hợp điều kiện địa hình đặc thù.

Về chính sách, Sở Tài chính sẽ phối hợp các ngành xây dựng cơ chế hỗ trợ, ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư vào vùng sâu, vùng xa - nơi chi phí cao nhưng khả năng thu hồi vốn thấp. Đồng thời, Sở thẩm định và đề xuất điều chỉnh chủ trương với các dự án chậm tiến độ, tạo điều kiện để nhà đầu tư đẩy nhanh triển khai. Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp với các địa phương hỗ trợ xử lý vấn đề mặt bằng, cấp phép thi công tuyến ống qua đê, đồng thời hướng dẫn người dân tạm thời sử dụng các nguồn nước hiện có theo tiêu chuẩn.

Về lâu dài, Sở Xây dựng đang xây dựng Kế hoạch phát triển cấp nước giai đoạn 2026-2030, hướng tới mở rộng và hoàn thiện hệ thống cấp nước Thủ đô theo quy hoạch đến năm 2045, tầm nhìn 2065. Đây là nền tảng quan trọng bảo đảm an ninh nguồn nước, nâng cao khả năng điều tiết giữa các vùng và đáp ứng tốc độ đô thị hóa nhanh của Hà Nội.

Là địa bàn đã được đầu tư hệ thống nước sạch, Bí thư Đảng ủy xã Phúc Thọ Nguyễn Doãn Hoàn cho biết, địa phương phối hợp đơn vị cấp nước vận động người dân thay đổi thói quen sử dụng nước tự khai thác, khuyến khích đấu nối hệ thống tập trung để bảo đảm sức khỏe và an toàn nguồn nước.

Với sự vào cuộc mạnh mẽ của thành phố, quyết liệt của sở, ngành và nỗ lực của doanh nghiệp cấp nước, Hà Nội đang tiến gần mục tiêu “phủ kín” mạng lưới cấp nước nông thôn. Đây không chỉ là chỉ tiêu hạ tầng, mà còn góp phần quan trọng xây dựng nông thôn mới nâng cao, bảo đảm an sinh và cải thiện chất lượng sống cho hàng triệu người dân Thủ đô.

Nguồn: Hà Nội Mới