Nước sạch góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân Lào Cai

Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới và nâng cao chất lượng đời sống nhân dân, việc bảo đảm nguồn nước sạch sinh hoạt luôn giữ vai trò quan trọng, nhất là ở các tỉnh trung du, miền núi.

Những năm gần đây, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, sự vào cuộc của chính quyền địa phương cùng sự tham gia của doanh nghiệp và người dân, nhiều công trình cấp nước sạch tại tỉnh Lào Cai được đầu tư, vận hành đồng bộ, góp phần cải thiện thói quen sinh hoạt, bảo vệ sức khỏe cho hàng vạn hộ dân.

Tại phường Nghĩa Lộ, tỉnh Lào Cai, dòng nước sạch chảy về từng bản làng đang mang theo nhiều đổi thay tích cực. Cụm công trình cấp nước sinh hoạt do Công ty TNHH Tân Phú quản lý hiện cung cấp nước cho hơn 1.000 hộ dân. Hệ thống sử dụng nguồn nước mặt từ suối Nậm Tăng (phường Cầu Thia), có công suất thiết kế 1.657m³/ngày đêm và được UBND tỉnh Yên Bái (nay là tỉnh Lào Cai) phê duyệt từ tháng 6-2024.

Từ khi công trình đi vào hoạt động, đời sống người dân có chuyển biến rõ rệt. Chị Hà Thị Đức, ở thôn Nậm Tọ, phường Nghĩa Lộ chia sẻ: “Trước đây nhà tôi dùng nước giếng khoan, nhưng nước hay bị đóng cặn, vàng ố và có mùi, nhất là mùa mưa. Giờ dùng nước từ nhà máy nên rất yên tâm”. Không chỉ gia đình chị Đức mà nhiều hộ dân khác, nhất là những gia đình có trẻ nhỏ, người cao tuổi, cũng thay đổi nhận thức và hành vi sử dụng nước. Sự tiện lợi, an toàn của nguồn nước khiến bà con tin tưởng hơn vào hệ thống cấp nước tập trung. Những hộ trước đây dùng nước suối, nước khe hoặc lọc thủ công nay đã chủ động đấu nối nước máy để bảo vệ sức khỏe, cải thiện chất lượng sinh hoạt.

Theo bà Nguyễn Thị Thủy, Phó giám đốc Chi nhánh Văn Chấn, Công ty TNHH Tân Phú, mẫu nước đầu ra được kiểm định hằng tháng tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, bảo đảm các chỉ tiêu vi sinh, kim loại nặng và chất lượng tổng thể theo quy chuẩn quốc gia. Vào mùa khô, khi lượng nước suối giảm, đơn vị điều tiết lưu lượng, ưu tiên cấp cho các hộ dân và phục vụ sản xuất, hạn chế thiếu hụt. Đến đầu năm 2025, tỷ lệ người dân nông thôn tại phường Nghĩa Lộ sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 98,5%, trong đó 60,9% được tiếp cận nước sạch đạt chuẩn, cao hơn đáng kể so với mặt bằng chung của tỉnh.

Song song với đầu tư công trình, chính quyền địa phương chú trọng duy tu, bảo dưỡng và nâng cao ý thức cộng đồng trong sử dụng nước sạch. Ông Nguyễn Thanh Xuân, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường phường Nghĩa Lộ cho biết, địa phương thường xuyên tuyên truyền, tập huấn về tiết kiệm nước, bảo vệ nguồn nước, xử lý rác thải sinh hoạt đúng cách. Những hoạt động này giúp người dân hình thành thói quen sử dụng nước hợp vệ sinh, chung tay bảo vệ môi trường.

Dù đạt nhiều kết quả nhưng công tác cấp nước sạch ở vùng cao Lào Cai vẫn còn không ít thách thức. Không ít tuyến ống chưa được cắm mốc hành lang bảo vệ, dễ bị xâm hại hoặc hư hỏng do thiên tai. Địa hình đồi núi chia cắt khiến thi công, bảo trì gặp khó khăn. Dân cư phân tán làm chi phí đầu tư, vận hành lớn, hiệu quả kinh tế thấp. Một số công trình xuống cấp, rò rỉ gây lãng phí và tăng chi phí vận hành trong khi kinh phí sửa chữa còn hạn chế. Nhu cầu mở rộng đường ống về các bản xa, bản lẻ ngày càng cao cũng tạo sức ép lớn lên địa phương.

Để khắc phục, phường Nghĩa Lộ đầu tư tuyến ống cấp I HDPE DN355 nhằm phân vùng, tách mạng cấp nước, giúp ổn định áp lực và lưu lượng. Địa phương cũng ứng dụng công nghệ trong quản lý như phần mềm giám sát áp lực, lưu lượng, hệ thống đọc số nước tự động, góp phần giảm thất thoát. Bên cạnh ngân sách nhà nước, điểm sáng đáng chú ý là người dân được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi của ngân hàng chính sách xã hội. Hiện toàn tỉnh có gần 169.000 công trình nước hộ gia đình (giếng khoan, giếng đào). Mục tiêu năm 2025 là nâng tỷ lệ dân số được sử dụng nước sạch đạt chuẩn lên 63,1% và nước hợp vệ sinh trên 98%. Hàng nghìn hộ dân sẽ được hỗ trợ vay vốn để xây dựng công trình và lắp đặt thiết bị lọc, góp phần bảo đảm điều kiện sinh hoạt an toàn.

Những nỗ lực của Lào Cai trong nâng cao hệ thống cấp nước sạch thể hiện rõ vai trò chủ động của chính quyền trong chăm lo an sinh xã hội và đời sống nhân dân. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành nhiều chủ trương, chính sách về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn. Việc lồng ghép nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình 135, Chương trình giảm nghèo bền vững... vào phát triển hệ thống cấp nước đã đem lại hiệu quả thiết thực. Cùng với việc duy trì giá nước hợp lý, tăng cường xã hội hóa đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp tham gia, tỉnh Lào Cai chú trọng cơ chế bảo trì phù hợp với địa hình miền núi, dân cư phân tán. Giải pháp công nghệ được đẩy mạnh từ cấp hộ đến cấp xã, bao gồm thiết bị lọc nước, hệ thống giám sát chất lượng và cảnh báo sớm ô nhiễm. Công tác đào tạo cán bộ kỹ thuật, nâng cao năng lực vận hành tại cơ sở cũng được quan tâm nhằm bảo đảm hiệu quả bền vững của các công trình cấp nước.

Nguồn: Báo Quân đội nhân dân