Tìm giải pháp xử lý nước thải sinh hoạt nông thôn Hà Tĩnh

Theo đánh giá hiện trạng xử lý nước thải sinh hoạt khu vực nông thôn của Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN Hà Tĩnh (Sở KH&CN) nước thải sinh hoạt tại Hà Tĩnh trước đây về cơ bản chưa được thu gom và xử lý.

Trong những năm gần đây công tác xử lý nước thải đã được quan tâm, đặc biệt trong chương trình xây dựng NTM. Nhiều mô hình xử lý nước thải sinh hoạt đã được xây dựng với các công nghệ khác nhau.

Tuy nhiên, nhận thức bảo vệ môi trường của các hộ dân, hộ sản xuất kinh doanh còn thấp, chưa đầu tư hệ thống xử lý môi trường, chất thải trực tiếp chưa qua xử lý nên nguy cơ gây ô nhiễm cao.

Chính quyền cấp xã đang gặp nhiều khó khăn trong định hướng cho việc xử lý nước thải sinh hoạt. Một số khu vực dân cư còn sử dụng nước giếng làng, giếng khoan nguy cơ ô nhiễm từ nước thải đến nguồn nước sinh hoạt sẽ rất cao, ảnh hưởng đến đời sống và sức khỏe người dân.

Từ năm 2018 đến nay Hà Tĩnh đã xây dựng 7 mô hình xử lý nước thải sinh hoạt tập trung công suất từ 50 – 350m3/ngày đêm. Các mô hình chủ yếu được thực hiện theo công nghệ hồ sinh học; bể tự hoại BASTAF cải tiến kết hợp với sử dụng chế phẩm sinh học; công nghệ MBBR và công nghệ MET.

Năm 2018, Hà Tĩnh bắt đầu thí điểm xây dựng 5 mô hình xử lý nước thải nông hộ tại 2 xã Nam Hương và Thạch Điền, huyện Thạch Hà (nay là xã Nam Điền). Năm 2020, Hà Tĩnh bắt đầu hỗ trợ nhân rộng các mô hình, đến nay toàn tỉnh có xấp xỉ 5.000 mô hình. Các mô hình chủ yếu ứng dụng nguyên lý công nghệ bể tự hoại BASTAF cải tiến kết hợp với sử dụng chế phẩm sinh học.

Về công tác quản lý, các công trình xử lý nước thải sinh hoạt trên địa bàn Hà Tĩnh sau khi xây dựng, lắp đặt được bàn giao lại cho chính quyền địa phương. Các công trình tại gia đình do các hộ chịu trách nhiệm vận hành xử lý theo hướng dẫn, giám sát của cán bộ chuyên trách tại các thôn, xóm, xã.

Nhằm tìm kiếm thêm các công nghệ xử lý mang tính hiệu quả cao, phù hợp với điều kiện Hà Tĩnh, nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm các hệ thống xử lý nước thải phân tán bằng công nghệ thiếu khí kết hợp với hiếu khí có giá thể treo tại xã Cẩm Vịnh (huyện Cẩm Xuyên) và công nghệ bể lọc kỵ khí 2 ngăn kết hợp với bãi lọc trồng cây tại xã Lưu Vĩnh Sơn (huyện Thạch Hà).

Sau 4 tháng thi công, đến nay các mô hình đã vận hành thử nghiệm, bước đầu cho thấy kết quả xử lý nước thải khá hiệu quả.

Tại hội thảo, các đại biểu, chuyên gia đã tập trung chia sẻ và đánh giá kinh nghiệm về xử lý nước thải nông thôn; thảo luận và đề xuất các giải pháp công nghệ, mô hình quản lý phù hợp để xử lý nước thải phân tán hiệu quả cho khu vực nông thôn.

Đại biểu đánh giá cao các chính sách liên quan đến giải quyết các vấn đề môi trường của tỉnh Hà Tĩnh; các công nghệ xử lý đã được thử nghiệm hiệu quả, áp dụng ở nhiều địa phương. Tuy nhiên, nhiều công nghệ mặc dù có hiệu quả xử lý cao nhưng đòi hỏi chi phí vận hành lớn, kỹ thuật phức tạp; tiêu tốn điện năng, hoá chất; tốn diện tích…

Hội thảo cũng đề nghị nhóm nghiên cứu Trường Đại học Xây dựng Hà Nội tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả dự án và cải tiến công nghệ, hạ giá thành lắp đặt để tiến tới chuyển giao cho địa phương áp dụng nhân rộng nhằm khắc phục, xử lý nước thải khu vực nông thôn.